Scholen worden slimmer
Onderwijs moet toegankelijk zijn voor álle leerlingen. Toegankelijk lesmateriaal is daarbij essentieel. En zolang de uitgevers nog geen (volledig) toegankelijke publicaties leveren, zorgen we bij Dedicon ervoor dat scholen en leerlingen met een visuele of andere leesbeperking aangepaste, toegankelijke school- en studieboeken bij ons kunnen bestellen. Zo maken we scholen slimmer; zij kunnen op deze manier hun leerlingen en studenten adequaat ondersteunen en van passend en toegankelijk lesmateriaal te voorzien.
2024 in cijfers: ons werk in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Ons werk op het gebied van toegankelijke educatieve producten is vraaggestuurd; dat wat leerlingen en studenten met een visuele beperking nodig hebben, wordt geproduceerd in de leesvorm die ze wensen. Deze producten komen vervolgens in de collectie Educatief van Dedicon. Leerlingen en studenten met een andere leesbeperking kunnen alleen lenen wat er al in de collectie van Dedicon aanwezig is.
Productie Audio | 2024 | 2023 |
School- en studieboeken (titels/minuten) | 232 / 194.838 | 432 / 309.143 |
|
|
|
Productie Tekst & Beeld | 2024 | 2023 |
School- en studieboeken (titels/boekpagina’s) | 1.184 / 308.583 | 1.257 / 300.047 |
School- en studieboeken EPUB (titels/boekpagina’s) | 441 / 130.803 | 465 / 154.962 |
FotoPDF-bestanden (titels/boekpagina’s) | 1.408 / 296.624 | 1.470 / 343.079 |
Voelbare tekeningen | 10.465 | 12.597 |
Bladmuziek braille (pagina’s) | 1.043 | 1.070 |
Bladmuziek gesproken (minuten) | 2.497 | 351 |
|
|
|
Reproductie | 2024 | 2023 |
Streams/downloads (audio- en tekstproducten) | 30.764 | 39.200 |
Brailleschoolboeken (banden) | 3.618 | 6.042 |
Braillebladmuziek (banden) | 118 | 185 |
A3-vergrotingen (reproducties van titels) | 14.812 | 14.940 |
Voelbare tekeningen | 36.449 | 67.266 |
Minder bestellingen van educatieve producten
Over het geheel laten de cijfers zien dat de productie en de bestellingen van producten uit de collectie (de reproductie) in 2024 is afgenomen. Dit is niet ongebruikelijk, waardoor het op dit moment nog lastig is om er een trend in te ontwaren. We hebben wel het vermoeden van twee oorzaken: het nieuwe curriculum dat in 2025 door uitgevers wordt uitgerold, waardoor er in 2024 weinig nieuwe of vernieuwde edities op de markt zijn gekomen en de toename van online leeromgevingen die tot een andere vraag vanuit onze klanten leidt. Er wordt nog verder onderzoek gedaan naar de oorzaken.
Hoewel het aantal gereproduceerde voelbare tekeningen lager is dan in 2023 zien we wel dat de Op de Tast-reeks met voelbare tekeningen (methodevrij) erg populair is.
Dyslexiebestanden
In mei 2024 hebben we onze klanten geïnformeerd dat wij met ingang van 1 januari 2025 geen dyslexiebestanden meer zouden leveren. Eind 2024 heeft het ministerie van OCW alsnog een aanvullende subsidie verstrekt om ook in 2025 de collectie dyslexiebestanden te blijven leveren en daarnaast extra EPUB-bestanden toe te voegen aan de collectie. 2025 is daarmee een overgangsjaar; na 2025 worden de dyslexiebestanden uit de collectie verwijderd. Uiteraard kunnen leerlingen met dyslexie nog wel steeds andere producten uit de collectie van Dedicon Educatief lenen, zoals EPUB-, EduTekst- of fotoPDF-bestanden.
Hoe maken we scholen nóg slimmer?
Naast het produceren van aangepaste school- en studieboeken organiseerden we in 2024 diverse activiteiten om ervoor te zorgen dat leraren en andere onderwijsprofessionals leerlingen en studenten met een leesbeperking zo goed mogelijk kunnen ondersteunen in de klas.
Drie voorbeelden (er opent een pop-up venster):
- Innovatiedag 2024 in samenwerking met Visio en Bartiméus
Innovatiedag
Het werk van Dedicon en dat van de cluster 1-scholen voor leerlingen met een visuele beperking is nauw met elkaar verbonden. Het was daarom ook een logische stap om een gezamenlijke innovatiedag te organiseren. Leraren en ambulant onderwijskundige begeleiders van Koninklijke Visio en Bartiméus en de toegankelijkheidsexperts van Dedicon konden een dag lang met elkaar nadenken en discussiëren over innovaties. Bijvoorbeeld over hoe AI een rol kan spelen in toegankelijk onderwijs. Maar ook door in interactieve sessies te kijken naar hoe we kennisvragen en -aanbod op het gebied van toegankelijk lesmateriaal bij elkaar kunnen brengen. Een succesvolle dag waarop kan worden voortgebouwd en die door alle deelnemers om een herhaling vraagt.
Kickstartdagen
Aan het begin van het schooljaar hebben onze educatieve klanten de meeste van hun aangepaste school- en studieboeken in huis. Om te zorgen dat ze ook de volle potentie ervan kunnen gebruiken, organiseerden we ook dit jaar weer de Kickstartdagen voor onderwijsprofessionals. Het waren diverse online en fysieke events, waar uiteindelijk ruim 100 deelnemers uit het Cluster 1 onderwijs aan hebben deelgenomen:
Workshop over tactiele tekeningen lezen
Webinar ‘Dedicon & ICT in de klas’ i.s.m. Visio en Bartiméus
Webinar ‘Apps voor gesproken schoolboeken’
Webinar ‘Maak kennis met braille’
Bedrijfsbezoek ‘Een kijkje in de keuken bij Dedicon’
- Piano en blokfluit leren spelen voor jonge kinderen
Piano en blokfluit leren spelen voor jonge kinderen
De succesvolle muziekmethode ‘Maak muziek! Leer ukelele spelen’ heeft in 2024 een vervolg gekregen met een beginnersboek braille bladmuziek voor de piano en een methode om blokfluit te leren spelen. Deze methodes zijn ontwikkeld door de didactisch specialisten van Dedicon in samenwerking met muziekdocenten.
De pianomethode is bedoeld voor kinderen vanaf twaalf jaar, maar ook geschikt voor volwassenen die met piano willen beginnen en braillebladmuziek willen leren gebruiken. Anders dan bij de ukelele-methode is het bij de pianomethode wel van belang dat de leerling al enigszins braille kan lezen.
‘Maak muziek! Leer blokfluit spelen’ is ontwikkeld voor jonge kinderen, vanaf een jaar of zes, die – gelijk aan de ukelele-methode – nog geen braille beheersen. Het idee achter deze methode is hetzelfde als die van de ukelele; het is een eerste kennismaking met muziek, nog voordat je noten kan lezen. Het legt de basis voor instrumentbeheersing en muziek maken. En natuurlijk vooral voor heel veel muziekplezier!